Kredi mi?

Ev satın aldığınızda konut kredileri, araba için taşıt kredileri, tatil planları için ihtiyaç kredileri, günlük harcamalarımız için kredi kartları… Kısacası banka işlemleri ve borçlanma hayatımızın vazgeçilmezi haline geldi. Bankalar ve diğer finansman kuruluşları farklı müşteriler için çok farklı olanaklar sunuyor. Bu bilgi yoğunluğu çoğu zaman kafa karışıklığına da neden oluyor. Bu konuda araştırma yapmak, en uygun kredi fırsatlarını yakalamak hem nakdi hem zaman maliyeti oldukça yüksek bir konu. Bu ihtiyaca yanıt olabilmek adına, kredi konularında ihtiyaç duyabileceğiniz her türlü bilgiyi sitemizde bulabilirsiniz.

Kredi Nedir?

Kredi, ihtiyaç sahibi kişilere belli koşullar çerçevesinde ve belli bir süre içinde ödemek koşulu ile sağlanan satın alma gücüdür. Krediler, nakdi ya da gayri nakdi olabilir. Nakdi krediler, para olarak verilirken; gayri nakdi krediler para yerine kullanılabilen teminat araçlarını içerir. Konut kredisi gibi teminat gösterilerek verilen kredilerde müşteri üzerine ipotek konulan mal varlığı kadar sorumlu iken, ihtiyaç kredisi gibi koşulsuz kredilerde müşteri krediden tüm malları ile sorumlu olur.

Krediler; ev, araba gibi belli bir konuya özgülenebileceği gibi; ihtiyaç kredisi adı altında daha düşük seviyelerde ama daha geniş bir kullanım alanı için de verilebilir. Bireysel krediler, gerçek kişilerin ihtiyacına yönelik iken; ticari krediler kurumların, işletmelerin ihtiyaçlarına dönük amaçlar için verilir. Yukarıda belirtildiği gibi farklı kredi türleri hem kredi limitlerinin hem de ödeme koşullarının belirlenmesi için önemlidir.

Kredi ve Kredi Kart Arasındaki Fark Nedir?

Kredi kartı nakit paraya alternatif olarak sunulan bir ödeme aracıdır. Günlük alışverişlerinizin ödemelerini bir ay sonraya öteleyebileceğiniz gibi taksitli ödeme yapmanızı da sağlar. Bu anlamıyla bir tür borçlanma aracıdır. Yıllar önce mağazalarda da bulunan borç defterlerinin kurumsallaşmış ve merkezîleşmiş biçimi de denebilir.

Kredi kartı ile alışveriş yaptığınızda, ürünü aldığınız mağazaya değil kredi kartının bağlı bulunduğu bankaya borçlanırsınız. Banka bu paraya 30 gün vade yapar. Bazı kredi kartları ile alışverişlerde faiz ödemeden belli 3-6 aya kadar taksitlendirme yapılabilir. Ekstra taksit seçenekleri için ise faiz ödenmesi istenir.

Kredi belli bir amaca yönelik toplu bir para ödemesi iken kredi kartı her ay belli bir limite sahip olduğunuz ve istediğiniz yerde kullanabileceğiniz bir nakit alternatifidir. Bu anlamda iki ürünün de kullanım alanı ve amacı farklıdır. İhtiyacınıza en uygun ürünü kullanabilmek için, kredi çeşitlerini incelemeniz gerekir.

Kredi Çeşitleri

Bankalar müşterilerine çok farklı kredi ürünleri sunar. Hangi kredi daha uygun sorusunun yanıtı ihtiyacınıza göre değişir. Ticari ve kurumsal kredilerin dışında gerçek kişiler tarafından kullanılabilecek bireysel kredi ürünleri konut, taşıt ve ihtiyaç kredisidir. İhtiyaç kredisi de ihtiyacın niteliğine göre kendi içinde çeşitlenir.

Konut Kredisi Nedir?

Ev sahibi olmak isteyenlerin sıkça başvurduğu konut kredisi, ev sahibi olmak için ihtiyacınız olan nakdi desteği belli koşullar altında sağlayan bir kredi türüdür. Kredi veren kurum, ilgili taşınmazı ipotek altına alarak size nakdi ödeme yapar. Kredi taksitlerini ödemediğiniz durumda ise ipoteği gerekçe göstererek evin satışını yapar ve alacağını bu şekilde temin eder. Kredi borcunuz bittiğinde ise evin üzerindeki ipotek kalkar.

Konut kredisi ile satın alacağınız evin değerinin ancak belli bir oranını kredi olarak kullanabilirsiniz. Bu oran, maksimum yüzde 90’dır. Evin bulunduğu çevre, fiziki koşulları, evin değeri, müşterinin kredibilitesi gibi değişkenler bu oranı etkiler.

Konut kredisi faiz oranları da değişkenlik gösterir. Bankadan bankaya değişiklik göstermesinin yanında, aynı banka farklı ürünlere farklı faiz oranı uygulayabilir. Örneğin, sıfır konutlarda ikinci el konutlara göre daha düşük faiz oranı ile kredi verilebilir. Ya da örneğin, binanın enerji sınıfına göre faiz oranları değişiklik gösterebilir.

Piyasada çok fazla konut kredisi seçeneği olduğu için, kredi kullanmadan önce araştırmanızı iyi yapmalısınız. Alacağınız evin özelliklerine özgü bir kampanya olup olmadığını değerlendirebilirsiniz. İleride kötü süprizlerle karşılamamak adına, kredi kullanmadan önce ödeme planınızı çok iyi yapmalısınız. Kredi hesaplama işlemini krediyi kullanmadan önce yapmalı, aylık olarak krediye ne kadar bütçe ayırabileceğinizi hesaba katmalısınız.

Taşıt Kredisi Nedir?

Araç fiyatlarındaki artış, her geçen gün otomobil sahibi olmak isteyen daha fazla kişiyi krediye yönlendiriyor. Taşıt kredisi nedir? Taşıt kredisi koşulları nelerdir? soruları da daha fazla kişi tarafından araştırılıyor.

Taşıt kredisi, otomobil almak isteyenlere belli koşullar altında nakdi destek sağlayan bir kredi türüdür. Konut kredilerinde olduğu gibi, taşıt kredisi için de vade süresi dolana, ödeme bitene kadar araç bankaya rehinli olur. Borcunuz bittiğinde araç üzerindeki rehin kalkar. Bankalar bazı durumlarda araç rehinini yanında farklı teminatlar da isteyebilir.

Taşıt kredisi faiz oranları aracın modeline göre değişir. Bazı bankalar, yalnızca belli bir kalitenin üzerindeki araçlara kredi verir. Genel olarak sıfır ve ikinci el taşıtlar için kullanılacak kredilerin faiz oranları ve ödeme seçenekleri değişir.

Yine konut kredisinde olduğu gibi, taşıt kredisinde de otomobilin tamamının değeri kredi olarak verilmez. Bankaların farklı uygulamaları olsa bile, 2. el taşıt kredilerinde maksimum kredi oranı araç değerinin p’i kadardır. Aracın değeri arttıkça bu oran düşer. Ayrıca maksimum vade süresi de genel olarak aracın kasko değerine bağlıdır. Kasko değeri attıkça maksimum vade süresi de düşer.

Bu noktada, araç kredi hesaplama için krediniz için vade süresini iyi seçmeniz gerektiğini hatırlatmalıyız. Çünkü birçok banka gecikme faizi kadar erken kapatma faizi de alır. Örneğin aldığınız aracı kısa süre içinde değiştirme opsiyonunuz varsa, kredi kullanımı üzerine rehin getireceği için daha kısa vadeli seçenekleri değerlendirmelisiniz.

İhtiyaç Kredisi Nedir?

İhtiyaç kredisi gerçek kişilerin ticari amaç dışında daha gündelik ihtiyaçlarını karşılayabilmek için gereksinim duyduğu nakdi desteği sağlayan kredi türüdür. Daha önce evlilik, eğitim gibi ihtiyaçlara yönelik ürünlerle sınırlı iken, bugün tatilden giyim, cep telefonundan tablet alımlarına kadar çok farklı gereksinim için kredi desteği sağlanır.

En uygun ihtiyaç kredisi kişinin çalışma ve gelir durumuna ve ihtiyacın niteliğine göre farklılık gösterir. Bankalar farklı dönemlerde farklı kampanyalarla daha fazla müşteri çekmek ister. Örneğin, yaz ayları geldiğinde tatil kredisi kampanyalarını daha sık görürsünüz.

İhtiyaç kredileri, konut ve taşıt kredilerine göre daha az vadeli ve daha düşük miktarlıdır. Dönemsel ihtiyaçlarınızı karşılamanıza destek sağlar. Bunun yanında ihtiyaç kredisi faiz oranları ise daha yüksektir.

İhtiyaç kredisinin en önemli avantajı, kredi kartı limitinizi aşan ödemelerinizi belli bir faiz oranına karşı taksitlendirebiliyor olmaktır. Bankalar, 1-2 ya da 3 ay ertelemeli seçenekleri ile müşterilerinin bugün kullandığı nakit için ödeme başlangıcını da erteleyebiliyor. Böylece bayramda sevdiklerinizle unutulmaz anlar yaşarken, bayram kredisi ile ödemenize bayram harcamalarınız bittiğinde başlayabilirsiniz.

Ticari ve Kurumsal Krediler

Ticari ve kurumsal krediler, bankaların işletmelere özel sunduğu kredi ürünleridir. Bu kredi süreçlerini değerlendirmek için bankaların özel birimleri vardır. Ticari krediler birimi özellikle KOBİ’lerin ihtiyaçlarına odaklanır. Küçük ve orta ölçekli işletmelerin ihtiyaç duyduğu yatırımlar için nakdi ya da gayri nakdi şekilde sunulabilir.

Esnaf kredisi olarak da bilinen bu kredilerin kullanımı gün geçtikçe yaygınlaşıyor. Özellikle girişimcilerin sıklıkla yararlandığı ticari kredilerde bankalar kampanyalı ürünler de sunuyor. Örneğin, kadın girişimcilere özel kredi fırsatları son dönemde artıyor ve çeşitleniyor. Benzer şekilde, bilişim, yazılım gibi geleceğin meslekleri olarak tanımlanan start-uplar için de bu fırsatlar artıyor.

Anında Nakit İhtiyaçları İçin Ne Yapılmalı?

Kredi süreci, gerekli koşulların sağlanması, belgelerin toplanma ve değerlendirme süresi sebebiyle acil ihtiyaçlarımıza yanıt oluşturmayabilir. Özellikle kredi kartı ile ödeme yapamayacağınız durumlarda nakit para ihtiyacı doğar.

Bankalar bu gibi sorunların üstesinden gelmek için müşterilerine kredi kartından nakit çekim olanağı sunar. Böylece kredi kartı nakit çekim ücreti karşılığında kredi kartınızdan nakit para çekebilirsiniz. Kredi kartı nakit çekim oranları bankadan bankaya farklılık gösterir. Bu oran, aynı bankada kişiden kişiye de farklılık gösterebilir. Örneğin, bankalar maaş müşterilerine daha düşük oranla nakit çekim olanağı sağlar.

Bankalar, kendi müşterileri için herhangi ek bir belge talep etmeden şubelerden ya da ATM’lerden nakit avans sağlar. Bu özellik ile nakit avans, kredi ürünlerine avantaj sağlar. Öte yandan, nakit avans limitiniz kredi kartı limitiniz ile doğrudan bağlantılıdır. Genel olarak bankalar maksimum kredi kartı limitiniz kadar nakit avans verir. Kredi kartınızdan nakit avans çekemiyorsanız, kredi kartı nakit çekime neden kapatılır sorusunun yanıtını aramalısınız.

Bu sorunun iki temel sebebi vardır. İlki, bankanızın bu hizmeti desteklememesi ki bugün neredeyse tüm bankalar düşük ya da yüksek faizlerle bu hizmeti vermektedir. Diğer bir sebep ise nakit avans kullanım koşullarını kaybetmiş olmanızdır. Nakit avans kullanabilmeniz için banka kredi kartı asgari ödeme tutarını ödemiş olmanızı, bu düzeyde bir borcunuzun olmamasını ister. Ayrıca, son bir yıl içine üç kereden fazla kredi kartı borcunuzu ödemediğiniz taktirde kredi kartınız nakit çekime kapatılabilir. Bu özelliği yeniden kazanmak için, dönem borcunuzun tamamını ödemeniz beklenir.

Kredi Başvurum Neden Reddedildi?

Kredi başvurusu yaptınız ama ihtiyaç duyduğunuz kredi onaylanmadı. İstediğiniz ya da beklediğiniz miktarda kredi çıkmadı. Bu durumun farklı sebepleri olabilir. Öncelikle, başvuru yaptığınız bankanın ve kredi ürününün kredi koşullarını sağlamıyor olabilirsiniz.

Banka kredi kullandırmak için, sizin kredi borcunuzu geri ödeyeceğinize ikna olmak durumundadır. İkna süreci mali durumunuz ile ilgili somut verilere dayanır. Bu verileri elde etmek için aşağıda yer alan soruların cevaplarını somut belgeler ile edinmek ister;

• Sabit bir geliriniz var mı?
• Teminat şartı var ise teminat olarak gösterdiğiniz mal varlığı talep ettiğiniz kredi miktarını karşılıyor mu?
• Kefil şartı gerekli ise kefiliniz var mı ve kefiliniz gerekli koşulları sağlıyor mu?
• Kira, fatura gibi gündelik ödemelerinizi zamanında yapabiliyor musunuz?
• Kredi kartınız var mı?
• Kredi borçlarınızı ödeyebiliyor musunuz?
• Borç durumunuz nedir?
• Farklı kredi borçlarınız var mı?

Bankalar bu soruların yanıtlarına ulaşmak için sizden gelir belgesi, kefil sözleşmesi, son üç aya ait fatura makbuzları gibi bazı belgeler talep eder. Fakat araştırmasında bu belgeler ile yetinmez. Kredi değerlendirmesinin en önemli ve temel verisi kredi notunuzdur. Esasında kredi notu bu verilerin ve daha fazlasının analiziyle ortaya çıkan bir endekstir.

Kredi Notu Nedir?

Kredi notu ya da kredi risk notu kısaca bir kişinin kredibilitesini gösterir. Kredi risk notu, Kredi Kayıt Bürosu (KKB) tarafından hazırlanan kredi risk raporunun içindeki verilerden hesaplanır. KKB 1995 yılında Türkiye’nin önemli 11 bankası tarafından Kanun uyarınca kurulmuştur. Daha sonra farklı finans kuruluşları da üye olmuş ve veri havuzunu genişletmiştir. 2017 yılı itibari ile Büro’ya 44’ü banka 200’ün üzerinde kurum üyedir.

Bu geniş çaplı havuz, kişilerin kredi kartı ve kredi ürünleri kullanımı ile ilgili ayrıntılı bilgi anlamına gelir. Üye olan tüm kurumlar, kişiler ile ilgili bu verilere ulaşabilir.

Kredi risk raporu, kişisel verilere dayalı olduğu için kişiye özel hazırlanır. Yani tüm kişilere ait kredi risk raporu vardır. Kredi notu ise bu raporda yer alan verilerden oluşturulur. Burada, bireysel amaçlı kredi kartı ve kredi kullanımları göz önünde bulundurulur. Genel olarak son 5 yıllık veriler kullanılır. Kredi notu kişinin kredi kullanmasının kredi verecek kurum açısından riskli olup olmadığını gösterir. Kredi verecek bankalar için çok önemli bir veridir.

Kredi Notunu Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Kredi notunu etkileyen faktörler kısaca şu şekilde sıralanabilir;

• Kredi kartı kullanılıp kullanılmadığı.
• Kredi kartı borcu ödeme düzeni.
• Var olan borçların durumu.
• Mevcutta kredi kullanılıp kullanılmadığı.
• Kredi borcu ödeme düzeni.

Kredi notu hesaplama yapılırken her bir değişkenin farklı ağırlığı bulunur. Örneğin findeks kredi not hesaplanırken kredili ürünlerde ödeme alışkanlığı notun E’ini; mevcut borç durumunu kredi notunun 2’sini, yeni ürün açılışı %5’ini ve kredi kullanım yoğunluğu kredi notunuzun ’ini oluşturur.

Kredi notunuz için düzenli borcunu ödeyen bir kredi kartı kullanıcısı olmanız olumlu bir veridir. İlk kez kredi başvurusu da benzer bir şekilde risk teşkil eder. Bu sebeple, krediye ilk kez başvuracaksanız değerlendirme süreci daha uzun sürebilir. Düzenli bir kredi kullanıcısı olmanız da notunuzu olumlu şekilde etkiler. Öte yandan, düzenli bir kullanıcının yeni ürün kullanımı olumlu bir etkendir.

Puan aralığına baktığımızda kredi puanı 1-699 arasında bulunan kişiler, kredi ürünleri açısından en riskli gruptur. Bankalar kara liste olarak da tanımlanan bu grup ile çalışmak istemezler. Bu grupta yer alan kişilerin kredi puanlarını yükseltmek için bu konuda uzman kişi ya da firmalar ile çalışmaları gerekebilir. Bu sayede, ödeme planlarını yaparak kara listeden nasıl çıkarım sorusunun yanıtın ulaşabilirsiniz.

700- 1499 puan aralığında bulunan grup orta ya da az riskli kredi kullanıcılarıdır. Bu kişiler zaman zaman kredi kartı borçlarını geciktirebilen genel olarak borcuna sadık kişilerdir. Bankalar bu gruptaki kişilere kredi ürünlerini belli koşullar altında sunar. Örneğin, konut kredi oranları maksimum düzeyinde altında çıkabilir ya da ek kefil/ teminat talebinde bulunulabilir.

Kredi notu, 1500- 1699 puan içerisinde yer alan kişiler bankacılık ürünlerin düzenli şekilde kullanan, kredi ve kredi kartı borçlarını düzenli olarak ödeyen borcuna sadık kişilerdir. Bankaların istediği ortalama ve sürekli müşteri tipi bu grupta yer alan kişilerdir. Kredi kullandırılma oranı son derece yüksektir.

Son olarak, 1700- 1900 puan grubuna bulunan kişiler bankaların en gözde müşterileri ya da hedef müşterileridir. Bankacılık ürünlerini yoğun olarak kullanırlar. Yeni ürünlere ilgileri yüksektir. Borç ödemeleri düzenlidir ve herhangi bir sorun yaşamazlar. Bankaların birçoğu, bu kişilerin banka müşterisi olması ya da daha fazla bankacılık ürünü kullanması için çalışmalar yapar. Telefonunuza ön onaylı kredi ile ilgili SMS’ler geliyor ya da bankalar tarafından aranıyorsanız, muhtemelen siz de bu grup içinde yer alıyorsunuz.