Katılım Bankası Nedir, Katılım Bankaları Hangileridir?

Katılım bankası nedir? Katılım bankacılığı diğer yaygın kullanılan adıyla İslami bankacılık türüdür. Müslümanlık dininin kanunları olan şeriat ilkelerine dayalı bir bankacılık türüdür. İslam felsefesine ve Şeriat kanunlarına göre İslam dininde Müslümanların Faiz ve tefecilik yapması haramdır. Bu şeriat kanunlarına uygun olarak vatandaşların günümüz ekonomisine uyum sağlamak ve bankacılık işlemlerini gerçekleştirebilmek için çoğunlukla İslam ülkelerinde yaygın olarak kullanılan bir yöntem olarak katılım bankacılığı kurulmuştur.

Katılım Bankacılığı diğer banka türlülerinden farklı olarak mevduat hesabı yoktur. Katılım bankacılığı müşterilerinden topladığı fonu faiz karşılığı olarak müşterilerine geri vermez. Katılım bankası müşterilerinden topladığı fonu gerçek ekonomide yatırım aracı olarak kullanır. Bu sayede katılım bankası müşterilerinin Reel ekonomide yatırımcı rolü üstlenmesinde görev alır. Tasarruf sahipleri Yatırımcı, Katılım bankası ise işletmeci rolündedir.

Katılım bankacılığı çalışmasında ana prensip olarak faizsiz bankacılık faaliyeti ele alınır. Katılım bankacılığı faiz olmadığı ve fonun reel ekonomide kullanılmasından dolayı banka müşterilerinin kar ve zarar etmeleri reel ekonomiye bağlı olarak gerçekleşir. Paranın reel ekonomide değer kazanıp kaybetmesinden dolayı banka müşterilerinin fonlarında her zaman için risk vardır. Katılım bankacılığı ilk olarak Arap yarımadasında ve orta doğuda ortaya çıkmıştır. Son yıllar da Türkiye Cumhuriyeti devleti de serbest piyasa ekonomisinde katılım bankaları kurulmasına destek vermiştir. Devlet girişimiyle Türkiye de Kamu-özel ortaklı katılım bankaları kurulmuştur. Şimdi de katılım bankası nedir? sorusunun tarihi gelişimine bakalım.

Katılım Bankacılığı Tarihçesi

Katılım (İslami) bankacılık ilk olarak Arap yarımadasında ortaya çıkmıştır. 20. YY son çeyreğinde meydana gelen petrol krizi ile Arap dünyasında fahiş fiyatlarda satışa çıkan petrol fiyatları Müslüman ülkelerinin büyümesine yol açmıştır. Bu ani ekonomik büyüme ile Müslüman ülkeleri modern dünyaya uyum sağlamak amacıyla bankacılık işlemlerini gerçekleştirebilmek için ilk İslami bankacılığın temellerini atmışlardır. 6 İslam ülkesinin girişimiyle ilk olarak Kahire de ‘Nasser Social Bank’ ismiyle katılım bankası temelleri atılmıştır.

İlerleyen süreçte 7 İslam ülkesinin Müslüman ülkeler arasında ticari ortalıklar yapılması ve gelişmemiş Müslüman ülkelerine destek sağlayabilmek adına İslam kalkınma bankası kurulmuştur. Müslüman ülkeler arasında ticaret kredisi sağlamak amacıyla 21. YY da bankanın çatısı altında Uluslararası İslam Ticaret Finans Kuruluşu adı altında banka faaliyetlerine devam etmiştir. Asya kıtasında ise Malezya ve Endonezya gibi Müslümanların ağırlıklı olduğu ülkelerde katılım bankacılığı kurulmuştur. Türkiye ise katılım bankacılığına 2014 yılında devlet desteği ile Ziraat Bankası aracılığıyla giriş yapmıştır.

Türkiye Cumhuriyetin’de Katılım Bankacılığı

Türkiye Cumhuriyeti devleti nüfusunun çoğunluğunu Müslümanlar oluşturmaktadır. Nüfusun çoğunluğu Müslüman olmasından dolayı ve modern bankaların çeşitleri ve çalışma prensipleri gereği faiz ile kar gütme amacı olduğu için katılım bankacılığının temelleri atılmıştır. Türkiye de katılım bankacılığının oluşmasında devletin desteği olmuştur. Türkiye de katılım bankacılığı sektöründe İlk olarak 1984 yılında Albaraka Türk bankası kurulmuştur. Bu yeni katılım bankacılığı takip eden süreçte 1989 yılında Kuveyt Türk Özel Finans kurulmuştur. İlerleyen süreçte bu kurulan yeni bankalar 2000’li yıllarda yurt dışına şubeler açmıştır. 2005 senesine gelindiğinde özel finans bankası ismi yerine bu yeni modern banka modelinin ismini Katılım Bankası olarak değiştirilmiştir.

Türkiye de katılım bankalarının denetlenmesi ve birleşmesi adına 2006 yılında Resmî Gazetede TÜRKİYE KATILIM BANKALAR BİRLİĞİ tüzel kişiliği yayınlanmıştır. Bu süreç içersin de yabancı yatırımcıların girişimleriyle Türkiye de katılım Bankacılığı faaliyeti gösteren bankalara sermaye girişimi ve ortaklıklar yapılmıştır. Özel sektörde büyüyen bu modern İslami bankacılığa Türkiye Cumhuriyeti devleti destek vermek ve Türkiye de büyüyen bu İslami bankacılığın hız kazanmasına bilmesi için 2012 senesinde Türkiye Katılım Bankalar Birliği ile Malezya İslami Bankalar Birliği arasında İş ortaklığı sözleşmesi imzalatmıştır.

Türkiye Cumhuriyeti Devleti kamu katılım bankacılığı adına ilk temellerini 2014 senesinde Ziraat Bankası adına 300 milyon Dolar bir yatırım yaparak Ziraat bankasının modern İslami Bankacılığa ait yeni bir banka kurması için destek sağlamıştır. Ziraat Bankasına katılım bankacılığa geçiş süresi için 9 ay süre verilmiş olup bu süreçte katılım bankası kurması için gerekli fon toplaması öngörülmüştür. Bu sürecin resmi bir denetim altıma almak için BDDK denetlemesine tabi tutmuştur. Kamu katılım bankası kurulması için aynı sene gelişmeleri kontrol edebilmek ve yönetmek adına hazine müsteşarlığına bağlı faizsiz finans koordinasyon kurulu açılmıştır. İlerleyen senelerde Vakıf katılım bankası adıyla Vakıfbank’a ait ikinci kamu katılım bankası kurulmuştur. Katılım bankaları gelişmesi adına Cumhurbaşkanlığına bağlı Katılım Finans Dairesi Başkanlığı kurulmuş ve Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasına bağlı Katılım Bankacılığı Müdürlüğü kurulmuştur.

Şu an da Türkiye de aktif olarak faaliyet gösteren 3 özel 3 kamu bankası niteliğinde 6 adet katılım bankası bulunmaktadır. Kamu ortaklığı ile kurulan Ziraat katılım bankası, Vakıf katılım bankası, Türkiye Emlak katılım bankası Faaliyet göstermektedir. Özel sermaye ile kurulan veya satın alınan Albaraka Türk katılım Bankası, Kuveyt Türk Katılım Bankası, Türkiye Finans Katılım Bankası faaliyet göstermektedir. Türkiye de faaliyet gösteren katılım bankaları Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından denetlenmektedir. Bu sayede katılım bankalarının güvenirliği sağlamıştır. Katılım bankası nedir? sorusuna yanıt bulduğumuza göre katılım bankaları hangileridir bir de ona bakalım.

Katılım Bankaları Hangileridir?

• Kuveyt Türk Katılım Bankası
• Ziraat Katılım Bankası
• Albaraka Türk Katılım Bankası
• Vakıf Katılım Bankası
• Türkiye Finans Katılım Bankası

Katılım Bankacılığı Çalışma Prensipleri

Katılım bankacılığı temelinde faiz ile gelir elde etmeden bankacılık faaliyeti gerçekleştirmektir. Bu yüzden katılım bankacılığı Müşterilerine mevduat geliri vermez, bankacılık işlemlerinde tütün ve alkol gibi toplum sağlığını kötü etkileyen ürünlerin finansına destek verilmez. Tasarruf sahiplerine gelir sağlamak için elde ettiğin fonlar ile nakit olarak satın alma işlemi yaparak bu nakit alınan ürünü vadeli olarak müşterilerine satış gerçekleştirir. Bu nakit satın alımdan ve vadeli olarak yapılan satıştan oluşan kar veya zararı tasarruf sahiplerine yapmış oldukları yatırım oranı ile geri öder. Bu sebepten dolayı Katılım Bankalarında yapılan yatırımlar için her zaman için risk taşımaktadır.

Sadece 150 bin TL tutar için Sigorta fonunda güvence altına alınmıştır. Türkiye de faaliyet gösteren Katılım Bankaları diğer ülkelerdeki katılım bankalarının sunduğu imkanlara nazaran Türkiye de sadece 7 aşamada fon kullandırma imkânı sunmaktadır. Bunlar; faizsiz borç, emek-sermaye ortaklığı, leasing, Kar-zarar ortaklığı, eser sözleşmesi, vadeli alım satım, finansal alım satımdır. Katılım bankaları Fon alımı için müşterilerine 2 farklı seçenek imkanı sunmuştur.

Bunlardan Katılma Hesapları Müşterilerin bankanın hali hazırda devam eden veya kurulacak olan proje ve işletmelere sunduğu finansman üzerinden kar veya zarar sağar sağlama hesabıdır. Banka bu hesabı tercih eden müşterilerine fonları üzerinden kar veya zarar etme garantisi vermemektedir. En ay 1 ay vade seçeneği sunarak devam eden projenin veya işletmenin yapmış olduğu kâr zarar oranına göre müşterisine geri ödeme sunmaktadır. Katılım bankasının diğer bir fon toplama yöntemi olarak Cari Hesap seçeneği ise tasarruf sahiplerinin sahip olduğu altın, para, döviz gibi fonlarını yatırabildikleri cari bir hesap türüdür. Cari Hesap oluşturan banka müşterileri mallarını güvence altına alırlar. Katılım Bankası müşterileri Cari Hesaptaki güvence altına aldıkları mallarını istedikleri zaman kullanma haklarına sahiptiler. Katılım Hesabının aksine Cari Hesap müşteriline yatırdıkları fonlar için geri ödeme ve kâr payı sağlanmaz. Katılım bankası nedir? sorusuna verilen cevaplardan yeterince tatmin olmadıysanız aşağıdaki alandan bizlere sorularınızı iletebilirsiniz.